نام شناسي
حصارين(حصار بالا و پايين)
آنچه كه مطالعه مي كنيد،حاصل تلاش،تحقيق و استقرار در ميان مردم خوب و خونگرم اهالي حصارين مي باشد.اين پژوهش توسط آقايان محمد رضا ميرزايي،محمد حسن رجايي،محمد حسين رجايي و امير مهدي معلم وبا راهنمايي خانم خطيبيان و مسئوليت اجرايي آقاي محسن سلطان محمدي از كتابخانه ي كوثر انجام شده است.انشاا... محققان و علاقه مندان آن منطقه كه در مورد پژوهش انجام شده نظراتي دارند، به صورت مكتوب براي سايت ما ارسال نمايند.
تحليل نام منطقه
- علت اينكه ساكنان منطقه ي حصار اين نام را براي محل اسكان خود برگزيدند به اين بر مي گردد كه دقيقا دو منطقه به همين نام يعني حصار بالا و حصار پايين در شاپور رضائيه (اروميه)وجود دارد،كه دو قوم اسام لو و بيگلر از اين دو روستا به اين مكان تبعيد شدند.
- ساكنين حصار اهل ابهر زنجان بودند كه در زمان محمد شاه قاجار حاضر به دادن سرباز وماليات نشدند به همين خاطر به به حصار تبعيد گشتند و سران آن جا،عبدالباقر و عبد العي خان دو برادر بودند كه دور منطقه ديواري كشيدند و به همين علت آن را حصار ناميدند.حصار بالا ملك عبد العي خان برادر بزرگ تر بود و چون نفوذ بيشتري نسبت به عبدالباقر خان داشت حصار بالا به حصار قردولومعروف شد و حصار پايين به عبدالباقر خان واگذار شد.
- حصار،قلعه و بنيان نظامي محكم هم معني مي دهد.بقاياي به جا مانده از دو قلعه قديمي از اين دو روستا نشان مي دهد كه وجه تسميه حصارين همان دو قلعه ي قديمي است.
- سابقا به انتهاي هر شهر و قلمرو حكومتي،حصار گفته مي شد واين نام در بيشتر شهر هاي ايران به چشم مي خورد،به عنوان نمونه حصارك كرج.شايد زماني حصار انتهاي شهر دماوند محسوب مي شده است و به همين دليل به اين نام معروف شد.
زمان تاسيس يا تشكيل محل
دالان هاي زيرزميني كه تا جيلارد ادامه پيدا مي كن،گورستان كشف شده نزديك حصار وآثار سفالي به دست آمده از حفاري هاي زميني،نشان از سابقه تاريخي حصار دارد.شكل گورهاي كشف شده كه برخلاف مسلمانان،مردگانشان از شمال به جنوب دفن است و تونل هايي زيرزميني كه بيشتر براي زندگي كردن و محافظت از حملات مغولان حفر شده بود گوياي آن است كه ازبك ها اولين ساكنان حصار بودند.اما ابتداي حكومت آقا محمد خان به نوعي سرآغاز تحول جمعيتي فرهنگي حصار هم مي باشد.توضيح آنكه اختلاف دو قوم اسام لو و بيگلر با حكومت قاجار سبب شد تا آقا محمد خان كه توان قلع وقمع اين دو ايل را نداشت به فكر تبعيد آن ها بيفتد.بنابراين اين دو ايل كه موطن اصلي آن ها شاپور رضائيه بود،ابتدا به خوار ورامين(گرمسار)و بعد به بومهن كه والي آن در آن زمان محمد بيگ از نسل بيگلر بود تبعيد شدند.پس از آن عده اي به اسفراين مهاجرت كردند و عده اي هم در قسمت بالاي جاده تهران،مازندران به نام چالدران ساكن شدند.بعد از مدتي اين عده به قسمت جنوبي جاده منتقل شدند و در روستاهاي حصار بالا و پايين،تميسيان و بخشي از فيروزكوه مستقر شدند.
كوه و رشته كوه
رشته كوه قردولو
رودخانه،چشمه،آب معدني
رودخانه تارود،چشمه هاي گل رود،جنت،اوساله،صد تومني،حاج امير و چشمه عقيق در اين ناحيه است.ضمن اينكه آب چشمه هاي جنت و اوساله آب معدني است.
تحليل نام چشمه ها(چشمه ي گل رود)كنار اين چشمه گل هاي زيادي مي روييد و غالبا رز بوده اند.
چشمه صد تومني:به دليل اينكه ابتدا يكي از ملاكين،اين چشمه را به قيمت صد تومان خريد.
زبان
زبان مردم اين منطقه تركي است،به دليل اينكه اجداد اين مردم از رضائيه و منطقه اي ترك زبان از زنجان به اين جا تبعيد شده اند.گويشي كه مردم حصار بالا دارند با گويشي كه حصار پاييني ها دارند تفاوتي نمي كند و هر دو يك لهجه دارند.اما با اينكه اصالت حصاري ها مربوط به اروميه و زنجان است به گفته ي خودشان نوع گويش آن ها متفاوت است و به درستي،زبان ترك هاي غرب كشور را متوجه نمي شوند.(البته اين موضوع در مورد بعضي اصطلاحات صدق مي كند نه در همه موارد)
قيوميت (نام و ريشه يابي طوايف)
دو طايفه اصيل در حصارين زندگي مي كنند: طايفه قديمي و گرالي (بيگلر): اين طور كه به نظر مي رسد قديمي ها از شجره عبدالباقر خان و گرالي ها از فرزندان عبد العلي خان هستند.ضمن اينكه اين دو طايفه خود چندين شاخه مي شوندكه طايفه هاي بزرگ حصارين فعلي را تشكيل مي دهند.مثل مرتضي قلي ها،قاسمي ها و...
دو طايفه اصيل قديمي ها و گرالي نيز در گذشته براي مزارع و آب و...با يكديگر نزاع و بحث و جدال هايي داشتند و البته عده اي نيز از شمال به منطقه حصار مهاجرت كردند كه در كوه هاي قردولو ساكن مي باشند.
بناهاي تاريخي
دو قلعه موجود در اين منطقه از بناهاي تاريخي است.ضمن اينكه در اين ناحيه بناهاي نيمه تخريب شده اي مثل تكيه ،سقاخانه،بناهاي مسكوني و زاغه به وفور يافت مي شود.اين بنا ها از طريق راه هاي زيرزميني به يك ديگر متصل اند.ضمن آنكه به گفته اهالي،زاغه ها را براي حفاظت جان و مال مي ساختند و اگر قبيله اي به آن ها يورش مي برد،در اين زاغه ها پناه مي گرفتند.يكي ديگر از بناهاي تاريخي حصارين،قلعه اسماعيل خان است كه اين قلعه متعلق به يكي از خوانين زورگوي حصار قديم بوده است.
صنايع دستي و محلي
از صنايع دستي حصار مي توان به جاجيم و كيسه حمام اشاره كرد.