آبسرد

پژوهشگران: فرشاد نقيبي ، حسين صقني، موسي فرجي، مريم يوزباشي ، ليلا رزقي، مريم قاهري، نرگس صفي خاني با راهنمايي مهندس حسن غلامرضايي و با مسووليت اجرايي سركار خانم علي براري؛ كتابخانه بعثت آبسرد.

آبسرد از جمله مناطقي است كه كاوش تاريخي  در ابعاد مختلف درآنجا صورت نگرفته است و اطلاعات به دست آمده نيز با تحقيق از بزرگان آن منطقه مي باشد.شايسته است محققان محلي در اين بخش همت والا به خرج دهند و كاري بايسته به ارمغان آورند.

معني و ريشه يابي نام

درباره وجه تسميه آبسرد و تعاريفي كه در ذيل ارائه شده ، مطلبي به صورت مكتوب در دسترس نبوده و اطلاعات  در حد نقل قول از بزرگان و ريش سفيدان و معتمدين شهر مي باشد و هيچ سنديتي كه بتوان آن رادرمنابع تاريخي يافت، وجود ندارد.

-         به گفته بزرگان شهر ، نام اوليه آبسرد « دهوا» بوده است كه مكان آن در شرق اتابك فعلي مي باشد. تعدادخانه هاي آن 7 دستگاه بوده كه از خشت ساخته بود و به مرور زمان چندين محله به آن اضافه شده و بعد به نامهاي مختلف تغيير پيدا كرده است.

-         چون از آبسرد تاايوانكي صدها قنات رو به قبله بوده و قنات آبسرد پر آب ترين در ميان اين قناتها بوده و به دليل اينكه اين قنات بالاي همه اين قنوات قرارداشت، به همين خاطر در ابتدا به آن سراب مي گشتن يعني آب فراوان و سرآمد تمام اين قناتها.

-         در دشت پهناور همند، صدها قنات حفر شده كه به رودخانه جمع آبرود و امتداد آن به اوانكي مي رسيد و به واسطه سرچشمه بودن اين رودخانه و مكان اصلي اين منبع، آن را « آبسر» مي ناميدند كه به مرور زمان به «آبسرد» تغيير يافت.

ريشه لغوي آبسرد

آب: به معناي مايعي شفاف و بي مزه و بوي كه جاندار از آن آشامد و نبات بدان تازگي و تري گيرد.در بعضي لهجه هاي فارسي به آب ، او، گويند.

سرد: چيزي كه حرارت و گرمي نداشته باشد، ضد گرم

زمان تاسيس يا تشكيل محل يا روستا

زمان يا سال دقيقي كه سنديت كامل داشته باشد را نمي توان مشخص نمود.اما شواهد و آثار باقي مانه بر سنگ نوشته موجود در مسجد آبسرد كه خط آن به زبان فرس ( خط پهلوي) مي باشد، قدمت شهر آبسرد را به حدود 2000 سال پيش برمي گرداند.تاريخ فوق را همچنين پيشكار قنات ها و نحوه حفر چاه هاي قناتها درآن زمان تاييد مي كند.

نام محله هاي مشهور و معروف

لمسار بالا، لمسار پايين، باير، منگل، مزرعه، اطاقك ، ده وا، قلعه كهنه، نارنج قلعه، پايين كهريز، قلعه خرابه، قنات كهنه ( حسين آباد) ، شفيع آباد، محله افشاري ، محله دوريشها، محله جهودها، محله كارخانه، محله محمد خان، محله عباس ليگي و محله شاهميزخان.

قوميت ( نام و ريشه يابي طوايف)

نژاد ساكنين محل صرف نظر از ورود پاره اي اقوام بعدي، دنباله ساكنين اوليه يكي از شاخه هاي 16 گانه قوم آريا مي باشد كه اكثريت را تشكيل مي دهد. اين نژاد كه از لحاظ منطقه اي به نام « قومس» نيز ناميده شده و زبان مخصوص به خوددارد كه به مرور ايام با اقوام « گيل» اختلاط زيادي حاصل نموده است.

از اقوام وارده بعدي ،آنچه مربوط به گذشته خيلي دور است فعلا بر ما روشن نيست.آنچه مي توان گفت اينكه به احتمال قوي ،شاخه اي از نژاد عرب و شاخه هايي از فارس وارد شده و با نژاد محلي اختلاط كامل يافته و در آن حل شده و حتي زبان مخصوص خود را  نيز از دست داده اند، در حال حاضر نژاد عرب و فارس درمناطقي از اين محل زندگي مي كنند.

و طايفه هاي كه در اين شهر زندگي مي كنند عبارتند از:

1- طايفه رشنيق ها ( به افراد غير سادات، رشنيق مي گويند) : كه شامل درويش ها، افشاري هاو گوزل خاني ها ( گوزل در زبان تركي به معني زيبا مي باشد) هستند.

2- طايفه سادات: كه از مازندران به اين منطقه آمده اند.

كوه ها: زرين كوه: يكي از رشته كوه هاي البرز

كوه نوك تيزك

تپه هاي معروف

تپه لمسار، تپه باير، تپه نارنج قلعه، تپه دهن، تپه عمار پشته، تپه حصارك ( تاس قلعه)

روخانه

داراي يك رودخانه به اسم « جمع آبرود» مي باشد.

غارها، بندها

غار: اين منطقه داراي عاري به اسم «اوكلا» مي باشد كه در قسمت شمالي جاده فيروزكوه و در رشته كوه البرز واقع شده است.

بندها : در قسمت جنوي رودخانه جمع آبرود وجودداشته كه جهت كشاورزي استفاده مي شده است.

چشمه هاي معروف آبسرد

چشمه خدا بخش ، گنجيون، چشمه زندونك، چشمه پايين كهريز، چشمه روبارك، باريكاب، لات شب چرا، چمن لولا، اتابك ( جلالي)

قنات هاي معروف آبسرد

حسين آباد، آبسرد ( شاهخوران) ، شفيع آباد، قنات قلعه آقاباشي ، باير، منگل، لمسار بالا، لمسار پايين، قلعه كهنه ( زرشتار) ، پايين كهريز، رودبار، حكيم آباد، كريم آباد، امير آباد، اتابك عليا و سفلا

راه هاي دسترسي

از شمال شهر آبسرد به وسيله دو راه به جاده تهران – فيروزكوه و از جنوب به شهرهاي كيلان و ايوانكي و جاده تهران – مشهد